۹۶/۳/۲۷

مصاحبه مهرداد صدیقیان با صبا

برای بازی در فیلم «مادر قلب اتمی»، فیلم اول علی احمدزاده، یعنی «مهمونی کامی» را دیده بودید یا نه؟ آیا ترکیب بازیگران برای شما جذاب بود و یا فیلمنامه «مادر قلب اتمی» ؟

فیلم «مهمونی کامی» دیدم اما علت انتخابم این نبود. کاراکتری را که در «مادر قلب اتمی» دارم خیلی دوست داشتم. البته ترکیب بازیگران هم خیلی مهم بود چون واقعا ترکیب جذابی بود. اصلا کنار هم قرار گرفتن ترانه علیدوستی و محمدرضا گلزار خیلی جذاب است. در کل جذابیت نقشم در فیلمنامه و ترکیب بازیگران علت انتخابم بود… نقشم در فیلمنامه برای بازیگران خیلی جذاب است.

در کارهای علی احمدزاده چه «مهمونی کامی» و چه همین فیلم با روایتی واقع‌نمایانه از نسلی رو‌به‌رو هستیم که کمتر در فیلم‌های ایرانی دیده‌ایم. نسلی که ارتباط‌ها و زندگی‌شان وابسته به مهمانی‌ها و پارتی‌های شبانه است… میزان شناخت شما از شخصیتی این‌چنینی چطور عینیت پیدا می‌کند؟ آیا اهل تحقیق هم هستید یا به تجربیات زیست شده رجوع می‌کنید ؟

درباره «مادر قلب اتمی» ما به ازای بیرونی نداشتیم. شخصیت‌ها واقعا زاییده ذهن نویسنده و من بودند؛ یعنی نویسنده و بازیگران. در دورخوانی‌ها که تعدادش زیاد نبود به کاراکتر‌های کنونی و شکل رفتاری‌شان رسیدیم. با کارگردان‌ها درباره شخصیت‌ها تحلیل می‌کردیم و بعد جلوی دوربین اجرا کردیم. درواقع قبل از فیلمبرداری شخصیت‌ها خلق شدند. در فیلم‌های مختلف این شیوه متفاوت است، یعنی خود فیلمنامه به ما نقشه راه می‌دهد که چه کار کنیم. من از امکاناتی که در فیلمنامه است استفاده می‌کنم. در مورد تفاوت‌ها می‌توانم بازی در «ماجرای نیمروز» را مثال بزنم، در این کار ناچار بودم در مورد شخصیت و مابه‌ازاهای بیرونی تحقیق کنم به‌دلیل این‌که آن فضا را نمی‌شناختم و سنم هم به آن سال‌ها نمی خورد ولی در فیلم «مادر قلب اتمی» برای بازی‌کردن کاراکتر آن را در ذهنم خلق کردم؛ یعنی از تجربه رفتاری جوان‌ها، از هر کسی چیزی در ذهنم مانده بود و از آن‌ها استفاده کردم. این‌ها را با هم ترکیب کردم و به آدم‌هایی فکر می‌کردم که شاید شبیه کامی، زندگی و فکر می‌کنند. مجموعه این راهکارها باعث شد که به شخصیت کامی در «مادر قلب اتمی» برسم. در کل هر کدام از این شخصیت‌ها و فیلمنامه‌ها راهکاری متفاوتی می‌طلبد که چطور به جزئیات نقش برسم.

حال‌وهوای فیلم این پیش‌فرض را می‌سازد که به‌نظرمی‌رسد بازیگران در جاهایی از بداهه استفاده کرده‌اند. به‌خصوص لحن سرخوشانه‌ای که شما برای کاراکتر کامی دارید. چقدر در فیلمنامه دخل‌وتصرف داشتید و چقدر دستتان باز بود که هنگام اجرا از بداهه استفاده کنید؟ تمرین‌ها به چه شکلی بود؟

در فیلمنامه هر کسی برای بازی خودش و شناسنامه شخصیت پیشنهاد می‌داد و علی احمدزاده گوش می‌کرد و به یک جمع‌بندی می‌رسیدیم. ما کاملا تعامل داشتیم اگر پیشنهادی در راستای جذاب‌شدن بیشتر نقش بود از آن استفاده شود. دقیقا طبق چیزی که گفتید بخش‌هایی در بداهه شکل می‌گرفت. حتی در تمرین‌های قبل از فیلمبرداری هم پیشنهادها را برای بداهه‌پردازی می‌گفتیم. آن‌ها که جذاب بود را کارگردان می‌پذیرفت و به فیلمنامه اضافه می‌کرد یا مثلا برخی از دیالوگ‌ها را خودم به شخصیت کامی اضافه کردم. در نهایت آن‌قدر تمرین می‌کردیم تا به دیدگاه مشترکی برسیم.

یکی از ویژگی‌های برجسته بازی شما طراحی لباس و چهره متفاوت شما در این فیلم است. چقدر چهره‌پردازی و طراحی لباس می‌تواند به‌عنوان یک ابزار به بازیگر کمک کند؟

تاثیر زیادی دارد، بخش زیادی از کاراکترم بعد از گریم سعید ملکان شکل گرفت. این گریم به من خطی داد که آدمی شبیه کامی‌ای شوم که تیپ و صورتش را این شکلی درست می‌کند، شکل نامتعارفی هم راه می‌رود، صحبت می‌کند و… کسی که شلوار قرمز و کت آبی (به آن شکلی که کاراکتر کامی) می‌پوشد، حتما راه رفتنش هم غیر عادی باشد. این‌ها همه یک خط ذهنی به من بازیگر می‌دهد و صددرصد تاثیرگذار است.

در کارنامه خود چند فیلم دارید که یا توقیف شده یا دیرتر نمایش داده شده است. از «عصر جمعه» گرفته تا فیلم «یک خانواده محترم» و حالا «مادر قلب اتمی». چقدر این وقفه‌ها و تاخیر‌ها می‌تواند بازیگر را دلسرد و بی‌انگیزه کند؟

انگیزه را که خیلی کم می‌کند. مثلا اگر در تست بازیگری فیلم «اتوبوس شب» قبول نمی شدم، پنج سال بعد از اولین فیلمم، کارم دیده می‌شد. برای فیلم «اتوبوس شب» تست دادم چون پوراحمد اصلا «عصر جمعه» را ندیده بود و هیچ‌چیزی از بازی‌ام نمی‌دانست. در نظر بگیرید فردی ۱۶ساله فیلمی را به‌نام «عصر جمعه» بازی کرده که از نظر منتقدان کاری قابل قبول هم بوده اما پنج‌سال در توقیف مانده، چقدر می‌تواند قابل تحمل باشد و اصلا آدمیزاد مگر چقدر زنده است که دوباره از این فرصت‌ها و دوره‌های سنی را تجربه کند. چقدر زنده‌ایم که پنج سال از عمر ما به این شکل بدون گرفتن نتیجه هدر برود. متاسفانه در چند تا از فیلم‌هایم این اتفاق افتاده است. امیدوارم با درایت بیشتر هم فیلمسازان و هم کسانی که فیلم‌ها را توقیف می‌کنند به یک تعامل مناسبی برسند چون این کار به تمام عوامل یک فیلم لطمه وارد می‌کند.